Breguet XIVB2

Samolot bombowy produkcji francuskiej. Przeznaczenie samolotu określa litera B, od słowa "bombardement" - bombowiec. Prototyp oblatano 15 kwietnia 1917 roku.

Samolot miał konstrukcję bazującą na wersji XIVA2. Podstawowe różnice dotyczyły przekonstruowania dolnych płatów tak aby można było pod nimi zamontować wyrzutniki bomb f-my Michelin. Wyrzutniki te były integralną częścią skrzydeł. Dodatkowo na dolnych płatach zamontowano automatyczne klapy.

Kadłub miał dodane po obydwu stronach okienka z miki w celu lepszego doświetlenia kabiny obserwatora. W niektórych egzemplarzach w podłodze były zamontowane okna zasłaniane żaluzjami, m.in. umożliwiające obserwatorowi prowadzenie ognia z trzeciego km-u. Inną cechą charakterystyczną typu XIVB2 były opancerzone fotele załogi.

Wyróżniano dwie wersje tego samolotu: prim oraz demi.

Wersja prim posiadała skrzydła konstrukcji mieszanej z klapami i okna z miki w kadłubie. Wersja demi posiadała skrzydła drewniane bez klap, z lotkami z kompensacją rogową. W obydwu wersjach skrzydeł wyrzutniki Michelin wystawały poza obrys dolnego płata.

Polskie lotnictwo wojskowe używało 19 samolotów tej wersji wyprodukowanych we Francji.

Pierwsze 15 sztuk przybyło do kraju z Armią Polską gen. Józefa Hallera w maju 1919 roku w składzie 66. Eskadry Bre. Trzy dodatkowe egzemplarze były na stanie V/F/RPL - V (Francuskiego) Ruchomego Parku Lotniczego. W późniejszych latach były one używane głównie przez 4. Eskadrę Wywiadowczą oraz w małych ilościach przez 1., 2., 5. i 11. Eskadrę Wywiadowczą.

Wersją rozwojową była maszyna Breguet XIVB2 bis.

Ostanim egzemplarzem był samolot pozyskany w Gałaczu w miejsce uszkodzonego Bregueta XIVA2 przez Polski Oddział Awiacyjny na Kubaniu. Samolotem tym wykonywano loty do Polski w dniach 2-10 czerwca 1919 roku. Egzemplarz ten został rozbity 31 lipca 1919 roku we Lwowie podczas wykonywania zadań bojowych przez por. Ludomiła Rayskiego.

31 maja 1921 roku Ministerstwo Spraw Wojskowych podpisało z wytwórnią Francopol umowę na budowę 200 egzemplarzy Breguet XIVB2 z silnikami Hispano Suiza 300. Francopol miał uruchomić produkcję tych płatowców z silnikami Renault do końca 1922 roku, oraz ww. silników do początku 1923 roku.

Samoloty te były użytkowane głównie do końca pierwszej połowy lat dwudziestych. Prawdopodobnie jeden z egzemplarzy tej wersji pozbawiony poszycia był od 12 kwietnia 1924 roku prezentowany na wystawie lotniczej w Kasynie urzędników państwowych na Nowym Świecie nr 67 w Warszawie.

Dwa egzemplarze o numerach 10.40 i 10.91 przebudowano do wersji Breguet XIVS. Egzemplarz o numerze 10.72 został przebudowany w CWL do testów odbiorczych spadochronów dla Wytwórni Balonów i Spadochronów w Legionowie.

Samolot Breguet XIVB2 był jednosilnikowym dwumiejscowym dwupłatem o konstrukcji mieszanej z napędem ciągnącym. Kadłub miał konstrukcję mieszaną z rur aluminiowych, krytą płótnem, a w części silnikowej blachą. Po bokach kadłuba zamontowane okna z miki. Dodatkowo fotele załogi były opancerzone. Skrzydła w wersji prim były konstrukcji mieszanej, z duraluminiowymi dźwigarami z krawędzią spływu z drewnianej listwy lub z linki stalowej, pokrycie płócienne. Druga wersja skrzydeł (w odmianie demi) była całkowicie drewniane z lotkami z kompensacją rogową. W obydwu wersjach wyrzutniki bombowe typ Michelin wystawały poza obrys dolnych płatów. Usterzenie spawane z rur stalowych, poszycie płócienne. Podwozie stałe trójgoleniowe ze sznurem gumowym do amortyzacji.

Uzbrojenie pokładowe samolotu składało się z jednego km-u pilota typu Vickers MAC wz.09 kal.7,7 mm, oraz jednego lub dwóch sprzężonych km-ów obserwatora typu Lewis wz.15 kal.7,7 mm zamocowanych na obrotnicy TO-3. Samolot mógł przenosić 32 bomby o wagomiarze 8 kg każda (łącznie 256 kg bomb).

Na wyposażenie dodatkowe składały się : aparat fotograficzny NOTEL lub Barthof (format 13 x 18 cm).

Załogę samolotu Breguet XIVB2 stanowili pilot i obserwator.

Inne fotografie / ilustracje:

Wersja	Breguet XIVB2 prim
Silnik	Renault 12F (rzędowy, chłodzony wodą)
Moc [KM]	300
Masa własna [kg]	1025
Masa całkowita [kg]	1735
Prędkość maks. [km/h]	172
Prędkość wznosz. [m/s]	3,36
Pułap [m]	5 800
Zasięg [km]	330
Czas lotu [godz, min]	2,45

Skrzydła	z klapami (prim)	z lotkami odciążającymi (demi)
Rozpiętość [m]	14,364	14,86
Długość [m]	8,87	8,87
Wysokość [m]	3,30	3,30
Powierzchnia nośna [mkw]	50,20	48,20

Źródła:

• Andrzej GLASS, "Polskie konstrukcje lotnicze, tom I", wyd. Stratus 2004
• Andrzej MORGAŁA, "Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924", Bellona Lampart, Warszawa 1997
• Mariusz Wojciech MAJEWSKI, "Samoloty i Zakłady Lotnicze II Rzeczypospolitej", ZP Poligrafia, Warszawa 2006
• Tadeusz KRÓLIKIEWICZ "Polski samolot i barwa", WMON, Warszawa 1990
• Tomasz J. Kowalski "TBiU nr 197 Samolot Breguet 14", Bellona, Warszawa 2002