Lublin R-XIX/XIXa

Polski amolot eksperymentalny z tzw. "usterzeniem motylkowym", bazujący na konstrukcji Lublin R-XIIIA.

Pierwsze próby z nowym rodzajem usterzenia przeprowadzono już na samolocie Hanriot H-28 Motylek. W projekcie R-XIX chciano sprawdzić rozwiązanie konstrukcyjne na płatowcu opracowanym w Polsce. Oznaczenie R-XIX odnosiło się do usterzenie Rudlickiego o dodatnim wzniosie, a projekt z usterzeniem o ujemnym wzniosie był oznaczony jako R-XIXa.

Do prób przebudowano prototyp (nr.ser. 56.1). Miał on skrzydło z krótkimi lotkami (takie samo jak w Lublin R-XIV). Prace związane z przebudową zakończono w 1932 r., a gotowy samolot został oblatany przez zakładowego pilota W.Szulczewskiego.

W stosunku do egzemplarza samolotu z klasycznym usterzeniem, samolot z usterzeniem Rudlickiego miał także mniejsze opory aerodynamiczne oraz mniejszą masę całej konstrukcji. Jedynym utrudnieniem była konieczność zastosowania nowego rodzaju systemu dźwigni co wymagało by od pilotów nabrania nowych nawyków.

Samolot zaprezentowano przed przedstawicielami IBTL. Oblatywali go wówczas W.Szulczewski i J.Kossowski. Dodatkowo J.Kossowski wykonał na samolocie pokaz akrobacji. Ogólnie samolot oceniono pozytywnie zarówno pod kątem pilotażowym, jak i w kwestii pola ostrzału w tylnej półsferze.

Pomimo obiecujących wyników prób Szef Departamentu Aeronautyki MSWojsk., nakazał rozmontować prototyp i zrezygnować z wdrażania tego rozwiązania. W dostępnej literaturze podaje się, że komplikacje wynikające z nowego sposobu sterowania, oraz złożoność konstrukcji układu sterowania były powodem zdecydowania się przez władze wojskowe na użycie podwójnego usterzenia ogonowego.

Po przerwaniu prób, samolot został zdemontowany w hangarach IBTL, oraz dostarczony do Lublina transportem kolejowym. Pomimo tych decyzji, rozwiązaniem inż.Rudlickiego interesował się Instytut Aerodynamiczny w Warszawie, oraz m.in. Instytut Lotniczy w Farnborough.

Kadłub kratownicowy spawany z rur stalowych, krytych płótnem, oraz blachą duralową w przedniej części kadłuba. Miał zamontowany zbiornik paliwa wyrzucany w locie.

Skrzydła drewniane dwudźwigarowe, nosek kryty sklejką, dalej płótnem. Mocowane do kadłuba piramidką i dwoma parami zastrzałów o przeroju kroplowym.

Usterzenie typ "V" z dodatnim wzniosem - spawane z rur stalowych, kryte płótnem.

Podwozie stałe trójgoleniowe z płozą ogonową.

Załogę samolotu Lublin R-XIX stanowili pilot i strzelec-obserwator.

Źródła:

• Andrzej GLASS, "Polskie konstrukcje lotnicze, tom I", wyd. Stratus 2004
• Andrzej MORGAŁA, "Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939", Bellona Lampart, Warszawa 2003