| |
Piper L-4H
\
\
Piper L-4H
Piper L-4H, SP-AFY, Góraszka 2010 ,
¬ródło: Zbiory własne autora
Amerykański samolot ł±cznikowy i obserwacyjny, produkowany jako odmiana wersji wojskowej Piper L-4B.
Od swego poprzednika różnił się przeniesionym przeł±cznikiem iskrownika na praw± stronę. Poza tym miał inne hamulce typu Scott B711.
Wyprodukowano ł±cznie 1801 egzemplarzy w tej wersji.
W Polsce użytkowano 28 egzemplarzy tej wersji zakupione z demobilu ze składów w Goppingen, funkcjonuj±cych pod nazw± kodow± A-50 Hawkeye.
Szczegóły dokonania zakupu samolotów znajduj± się w opisie wersji Piper L-4A. Pierwszy egzemplarz przyleciał samodzielnie do kraju w połowie stycznia 1947 roku. Był to egzemplarz w wersji L-4H.
Wyremontowane egzemplarze były przydzielane do instytucji i przedsiębiorstw lotniczych, oraz do aeroklubów. Pierwszym zarejestrowanym samolotem był L-4H z rejestracj± SP-AFX. Przydzielono go go Inspektoratu Kontroli Cywilnych Statków Powietrznych w Bydgoszczy.
W 1949 roku sprzedano 10 samolotów L-4 do Bułgarii. W¶ród nich było pięć maszyny w wersji L-4H (SP-ALC, SP-ALG, SP-ALH, SP-ALK, SP-ALN).
W roku 1951 warsztaty Głównego Instytutu Lotnictwa dokonały przeróbki jednego samolotu Piper L-4B (SP-ARF) na wersję sanitarn±. Oblot nast±pił w połowie lipca 1951 roku, a wykonał go pilot Andrzej Abłamowicz.
Na podstawie sporz±dzonej instrukcji Okręgowe Warsztaty Lotnicze przebudowały jeszcze czterna¶cie innych maszyn. Z wersji L-4H przebudowano m.in maszyny: SP-AOA, SP-AFU, SP-AKC. Samoloty w tej wersji były eksploatowane do końca 1955 roku. Wszystkie maszyny sanitarne podczas modernizacji z wersji podstawowych wyposażono wówczas w silnik Praga D.
W roku 1952 warsztaty PLL LOT podjęły się przeróbki czternastu samolotów L-4 na wersje rolnicze. Z wersji L-4H przebudowano wówczas pieć maszyn: SP-AMB, SP-AGZ, SP-AHN, SP-ANY, SP-AGM. Samoloty w tej wersji były eksploatowane do końca 1956 roku.
Na samolocie SP-AOA zabudowano w 1950 do¶wiadczalnie silnik PZL A-65 (WN-1) o mocy 65 KM. Pod koniec tego samego roku został on wyposażony w silnik Praga D.
W 1953 roku egzemplarz SP-AFY wyposażono w pływaki opracowane przez polskich inżynierów Jerzego Teisseyre i Stanisława Mosica. Pierwszy lot wersji pływakowej z silnikiem Praga D wykonano 10 paĽdziernika 1954 roku przy Wale Miedzyszyńskim na Wi¶le, a samolot pilotował Andrzej Abłamowicz. Podczas wszystkich prób wykonano na tej maszynie 66 startów. Pływaki zdemontowano w 1963 roku po długotrwałym hangarowaniu.
Kasację większo¶ci zakupionych samolotów Piper L-4 Cub wykonano w latach 1953-55.
Pierwszym prywatnym wła¶cicielem L-4H był Władysław Zielniewicz, członek komisji wybieraj±cej samoloty L-4 do zakupu w Niemczech. Jego maszyna miała oznaczenia SP-AGM i był to pierwszy prywatnym samolotem zarejestrowanym w Polsce. Rozbito go podczas l±dowania w marcu 1953 r.
Następnym L-4H używanym prywatnie w Polsce był SP-AMB, rozbity 30.03.2003 r.
Do dzi¶ lataj± dwa egzemplarze zakupionego samolotu w wersji L-4H. Jeden występuje pod rejestracj± SP-MAM, eksponowany uprzednio w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie pod rejestracj± SP-BAL. Drugi egzemplarz ma rejestrację SP-AFY (ex SP-AMH).
Samolot Piper L-4H był jednosilnikowym, dwumiejscowym górnopłatem zastrzałowym o konstrukcji mieszanej, ze stałym podwoziem.
Kadłub metalowy spawany z rur stalowych z poszyciem płóciennym. Kabina w układzie tandem. Czę¶ć silnikowa z okapotowaniem metalowym. Tylne siedzenie obrotowe, umożliwiaj±ce obrót o 180 stopni.
Skrzydła dwudĽwigarowe o konstrukcji mieszanej. Poszycie z blachy elektronowej w obrębie kesonu. Reszta poszycia płócienna.
Usterzenie z rur stalowych z poszyciem płóciennym.
Podwozie stałe, trójkołowe z hamulcami hydraulicznymi i amortyzatorami ze sznura gumowego.
Maszyny pozyskane z demobilu nie posiadały instalacji radiowej i dodatkowego wyposażenia. Do lat 80-tych samoloty te latały w polskim lotnictwie bez radiostacji. Dopiero po tym wyposażono lataj±ce egzemplarze w radiostacje szybowcowe RS-6101.
Załogę samolotu Piper L-4H stanowili pilot i pasażer.
Inne fotografie / ilustracje:
Piper L-4H, SP-AFY z pływakami, ¬rodło: Andrzej MORGAŁA, "Polskie samoloty wojskowe 1939-45", WMON, Warszawa 1976, (Kliknij na powyższy rysunek aby obejrzeć jego powiększenie).
Piper L-4H, sanitarny SP-AFU, ¬rodło: Benedykt KEMPSKI, "TBiU 130 Samolot wielozadaniowy Piper L-4 Cub", WMON, Warszawa 1989, (Kliknij na powyższy rysunek aby obejrzeć jego powiększenie).
Piper L-4H, sanitarny SP-AFU, ¬rodło: Benedykt KEMPSKI, "TBiU 130 Samolot wielozadaniowy Piper L-4 Cub", WMON, Warszawa 1989, (Kliknij na powyższy rysunek aby obejrzeć jego powiększenie).
Piper L-4H, SP-AMH po remoncie wykonanym przez Pawła Zołotowa, ¬rodło: Benedykt KEMPSKI, "TBiU 130 Samolot wielozadaniowy Piper L-4 Cub", WMON, Warszawa 1989, (Kliknij na powyższy rysunek aby obejrzeć jego powiększenie).
Piper L-4H, SP-AOA, z silnikiem Praga D, ¬rodło: Andrzej MORGAŁA, "Polskie samoloty wojskowe 1939-45", WMON, Warszawa 1976, (Kliknij na powyższy rysunek aby obejrzeć jego powiększenie).
Piper L-4H, SP-AOA, pierwszy egzemplarz z silnikiem Praga D, ¬rodło: Benedykt KEMPSKI, "TBiU 130 Samolot wielozadaniowy Piper L-4 Cub", WMON, Warszawa 1989, (Kliknij na powyższy rysunek aby obejrzeć jego powiększenie).
Piper L-4H, SP-BAL na ekspozycji w Muzeum Lotnictwa i Astronautyki w Krakowie, obecnie lataj±cy jako prywatna maszyna SP-MAM, ¬rodło: Benedykt KEMPSKI, "TBiU 130 Samolot wielozadaniowy Piper L-4 Cub", WMON, Warszawa 1989; Andrzej MORGAŁA, "Polskie Skrzydła cz.5 - Ex USAAF Aircraft 1945", wyd. Stratus 2011, (Kliknij na powyższy rysunek aby obejrzeć jego powiększenie).
Piper L-4H, SP-AMB, Góraszka 1999, ¬rodło: Krzysztof PŁOCIŃSKI, zdjęcia L-4H SP-AMB, Góraszka 1999, (Kliknij na powyższy rysunek aby obejrzeć jego powiększenie).
Piper L-4H, SP-AMB, Góraszka 1999, ¬rodło: Krzysztof PŁOCIŃSKI, zdjęcia L-4H SP-AMB, Góraszka 1999, (Kliknij na powyższy rysunek aby obejrzeć jego powiększenie).
Piper L-4H, SP-AMB, Góraszka 1999, ¬rodło: Krzysztof PŁOCIŃSKI, zdjęcia L-4H SP-AMB, Góraszka 1999, (Kliknij na powyższy rysunek aby obejrzeć jego powiększenie).
Piper L-4H, SP-AMB, Góraszka 1999, ¬rodło: Krzysztof PŁOCIŃSKI, zdjęcia L-4H SP-AMB, Góraszka 1999, (Kliknij na powyższy rysunek aby obejrzeć jego powiększenie).
Piper L-4H, SP-AMB, Góraszka 1999, ¬rodło: Krzysztof PŁOCIŃSKI, zdjęcia L-4H SP-AMB, Góraszka 1999, (Kliknij na powyższy rysunek aby obejrzeć jego powiększenie).
Piper L-4H, SP-AMB w użytku prywatnym, oszklenie jak w wersji Piper J-3, ¬rodło: Benedykt KEMPSKI, "TBiU 130 Samolot wielozadaniowy Piper L-4 Cub", WMON, Warszawa 1989, (Kliknij na powyższy rysunek aby obejrzeć jego powiększenie).
Silnik
|
Continental O-170-3
(w ukł. bokser) |
Praga D
(w ukł. bokser |
Moc [KM]
|
65
|
75
|
Rozpięto¶ć [m]
|
10,74
|
10,7
|
Długo¶ć [m]
|
6,71
|
6,8
|
Wysoko¶ć [m]
|
2
|
2
|
Powierzchnia no¶na [mkw]
|
16,55
|
16,55
|
Masa własna [kg]
|
300
|
310
|
Masa całkowita [kg]
|
520
|
545
|
Obci±ż. pow.
skrzydeł [kg/mkw] |
31,5
|
33
|
Prędko¶ć maks. [km/h]
|
135
|
130
|
Prędko¶ć wznosz. [m/s]
|
2,5
|
2,9
|
Pułap [m]
|
3640
|
4000
|
Zasięg [km]
|
300
|
300
|
Czas lotu [godz]
|
2 godz 30 min
|
2 godz 30 min
|
¬ródła:
-
Al ADCOCK, "US Liaison Aircraft In Action no. 195", Squadron/Signal Publications Inc. 2005
-
Andrzej MORGAŁA, "Polskie samoloty wojskowe 1939-45", WMON, Warszawa 1976
-
Andrzej MORGAŁA, "Polskie Skrzydła cz.5 - Ex USAAF Aircraft 1945", wyd. Stratus 2011
-
Benedykt KEMPSKI, "TBiU 130 Samolot wielozadaniowy Piper L-4 Cub", WMON, Warszawa 1989
-
Krzysztof PŁOCIŃSKI, zdjęcia L-4H SP-AMB, Góraszka 1999
-
Marian KRZYŻAN, "Samoloty w muzeach polskich", WKiŁ, Warszawa 1983
-
Zbigniew LURANC, Skrzydła w miniaturze" nr 1/91
-
Zbiory własne autora
|
|
)
){kind=small}
){kind=small}
){kind=small}
){kind=small}
){kind=small}
){kind=small}
)
)
)
)
)
)