Breguet XIVA2GR

Samolot rozpoznawczy dalekiego zasięgu produkcji francuskiej, będący rozwinięciem wersji Breguet XIVA2. Oznaczenie GR wywodziło się z francuskiego terminu Grand Reconaissance - daleki zasięg. Maszyna w tej wersji miała zdjęte uzbrojenie obserwatora. Sama kabina obserwatora była wyżej położona, a za głową obserwatora dodano opływową owiewkę.

Główna zmiana dotyczyła dodania dwóch zbiorników paliwa, z Bregueta M5, zamontowanych pod górnym płatem po bokach kadłuba. Były one połączone sztywnymi przewodami ze zbiornikami znajdującymi się w kadłubie. Dało to wzrost zasięgu z 390 do 1000 km.

Polskie lotnictwo wojskowe używało 1 samolotu tej wersji wyprodukowanego we Francji i 5 samolotów przerobionych w kraju z wersji Breguet XIVA2.

Pierwszy egzemplarz (nr. franc. 9128) przybył do Polski 19 maja 1919 roku w składzie II. Rzutu Armii gen. Józefa Hallera jako maszyna zapasowa Francuskiej Misji Wojskowej. Był on obsługiwany do 24 marca 1920 r. przez Francuską Szkołę Pilotów. Od 31 marca 1920 roku był w dyspozycji Szefostwa Lotnictwa. W dniach 23-25 czerwca 1929 r. obsługiwany był przez III. Ruchomy Park Lotniczy. Od 1 lipca 1920 r. z rozkazu Sztabu Generalnego maszynę tę wyznaczono do obsługi łączności z Rygą. W dn. 26 lipca 1920 r. użyto tego egzemplarza jako samolotu kurierskiego do Gdańska z namalowanymi dwoma białymi krzyżami.

Drugim egzemplarzem był przebudowany w CWL z wersji Breguet XIVA2 samolot o numerze francuskim 7288 na egz. o numerze 10.21 (nadany po przebudowie w CWL). Zmiany dotyczyły dodania większego zbiornika paliwa w dn. 10.02.1920 - 23.04.1920. Samolot ten przybył do kraju 10 września 1919 r., po odbiorze technicznym i oblotach w CWL (17.10.1920 r.) przydzielono go do 39 Eskadry Breguetów, ale maszyna do czasu przeróbki na daleki zasięg nie była wysłana do jednostki. Dopiero po przebudowie, 25 czerwca 1920 r. skierowano samolot do VII. Grupy Lotniczej (na stanie 3 Eskadry Wywiadowczej).

Po zestrzeleniu w dn. 2 sierpnia 1920 r. k.Włodzimierza Wołyńskiego, wyremontowano go w CWL i przydzielono w dn. 10. listopada 1920 r. do 3 EW. Od 21. listopada 1920 r. do 31. lipca 1922 roku samolot był na stanie WSP w Grudziądzu, a następnie w Eskadrze Treningowej 2. PL w Krakowie do skasowania w 1927 r.

Dodatkowo w 1922 roku przebudowano w CWL cztery maszyny na rajdowe pod kątem zawodów w Zurychu (Alpen Rundflug) na podstawie rozkazu z-cy Szefa Departamenu IV Żeglugi Powietrznej L.dz. 400 z dn. 4.08.1922 r. . Zmiany dotyczyły zmianw instalacji paliwowej, oraz zabudowania dodatkowego zbiornika paliwa o objętości 215 litrów.

Samolot Breguet XIVA2GR był jednosilnikowym dwumiejscowym dwupłatem o konstrukcji mieszanej z napędem ciągnącym. Kadłub miał konstrukcję mieszaną z rur aluminiowych, krytą płótnem, a w części silnikowej blachą. Skrzydła konstrukcji mieszanej, z duraluminiowymi dźwigarami z krawędzią spływu z drewnianej listwy (starsze wersje), lub z linki stalowej (nowsze wersje), pokrycie płócienne. Inne wersje skrzydeł były całkowicie drewniane z lotkami z kompensacją rogową. Usterzenie spawane z rur stalowych, poszycie płócienne. Podwozie stałe trójgoleniowe ze sznurem gumowym do amortyzacji.

Uzbrojenie pokładowe samolotu składało się z jednego km-u pilota typu Vickers MAC wz.09 kal.7,7 mm.

Na wyposażenie dodatkowe składały się : aparat fotograficzny NOTEL lub Barthof (format 13 x 18 cm), oraz radiostacja nadawcza K-6 o zasięgu 30-50 km do odbioru przez radiostacje dowództwa typ A-1.

Załogę samolotu Breguet XIVA2GR stanowili pilot i obserwator.

Inne fotografie / ilustracje:

Silnik	Renault 12Fe (rzędowy, chłodzony wodą)
Moc [KM]	300
Zasięg [km]	1000
Skrzydła	z lotkami odciążającymi
Rozpiętość [m]	14,86
Długość [m]	8,87
Wysokość [m]	3,30
Powierzchnia nośna [mkw]	49,20

Źródła:

• Andrzej MORGAŁA, "Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924", Bellona Lampart, Warszawa 1997
• Mariusz Wojciech MAJEWSKI, "Samoloty i Zakłady Lotnicze II Rzeczypospolitej", ZP Poligrafia, Warszawa 2006
• Tomasz J. Kowalski "TBiU nr 197 Samolot Breguet 14", Bellona, Warszawa 2002