Drzewiecki Stefan

Polski wynalazca i konstruktor.

Urodził się 26 grudnia 1844 roku (wg innych źródeł w 1843 r.), w rodzinie szlacheckiej w majątku Kunka na Podolu.

Pierwsze nauki pobierał w domu, potem rodzice wysłali go do szkoły Ojca Leveque w Auteil / k.Paryża. Miał tam w późniejszych latach swoją posiadłość.

Na początku lat 60-tych XIX w. rozpoczął studia w L'Ecole Centrale des Arts de Manufactures. Studia ta przerwał na czas Powstania Styczniowego. Po ich ukończeniu pracował jako wynalazca.

W 1867 roku skonstruował licznik kilometrowy do dorożek.

Wybuch rozruchów we Francji spowodował brak wdrożenia tego wynalazku do produkcji i użytku. Po upadku Komuny Paryskiej przeniósł się do Wiednia.

Tam w 1873 roku na Wystawie Powszechnej dostał dwie nagrody za zaproponowane rozwiązania techniczne. Wielki Książę Konstanty będąc pod wrażeniem jego prac, zaprosił go wówczas do Rosji i zaproponował mu pracę przy Komitecie Technicznym w Petersburgu.

Tam też w 1876 roku wdrożył do produkcji automatyczny log do rysowania na mapie drogi przebytej przez okręt (tzw. dromograf).

Zainteresowany problematyką łodzi podwodnych, w 1877 roku zaprojektował jednoosobową łódź podwodną. Prototyp zbudował na własny koszt w fabryce Blancharda w Odessie. Budowę ukończono w sieppniu 1878 roku. Okręt testowano w 1879 roku w porcie i redzie portu w Odessie. 19 listopada 1879 roku prezentował praktyczne możliwości okrętu przed przedstawicielami admiralicji Floty Czarnomorskiej. Pomimo pozytywnego pokazu nie udzielono zainteresowania na wdrożenie do produkcji.

Jako ochotnik wziął udział w wojnie krymskiej. Uczestniczył w boju parowca Wiesta z korwetą pancerną Fechti-Bulend. Był odznaczony orderem św.Jerzego IV klasy.

Z Odessy przeprowadził się do Sankt Petersburga. Brał tam udział w spotkaniach organizacji technicznych. Swoim projektem okrętu podwodnego zainteresował Zarząd Wojsk Inżynieryjnych, któremu podlegała obrona twierdz morskich.

W 1879 roku zaprojektował czteroosobową łódź podwodną na podstawie sugestii Zarządu Wojsk inżynieryjnych. Zastosował też pierwszy raz peryskop w kontrukcjach tego typu. Po przyjęciu projektu w marcu 1881 roku, przedłożono go carowi Aleksandrowi III.

Prototyp zaprezentowano praktycznie w 1881 roku w Gatczynie na Srebrnym Jeziorze. Car będąc pd wrażeniem możliwości okrętu, zatwierdził seryjną produkcję 50 egzemplarzy, zlecając jej zorganizowanie gen. adiutantowi P.S. Wannowskiemu. Dodatkowo konstruktor dostał nagrodę pieniężną w wysokości 100 tyś. rubli.

25 egzemplarzy wybudowano w Paryżu, a drugie 25 w Petersburgu. Budowę serii zakończono w 1882 roku. Zbudowane okręty przetransportowano koleją. Trzydzieści cztery łodzie skierowano do Sewastopola, a pozostałe szesnaście okrętów skierowano do Kronsztadu. Okręty te były w służbie do 1886 roku.

W 1882 roku został mianowany zastępcą Przewodniczącego Wszechrosyjskiego Cesarskiego Towarzystwa Technicznego.

Pracował nad okrętami z napędem elektrycznym. W 1880 roku zaprezentował projekt łodzi z napędem elektrycznym. W latach 1883-84 zostały przerobione na taki napęd dwa jego okręty.

W 1891 roku przeniósł się do Paryża. Inne źródła mówią o roku 1892.

W 1899 roku został nagrodzony we Francji nagrodą 5000 franków, za projekt 12-osobowej łodzi podwodnej.

W tym samym roku zaproponował użycie przegród wodnych między pancerzem a kadłubem właściwym, w konstrukcjach kadłubów okrętów. Uzyskał pozytywne wyniki strzelań w Rosji latach 1902-1903. Jednakże projektu nie wdrożono do użytku.

Na początku XX w. skonstruował aparaty do wyrzucania torped używane w Rosji i we Francji do I WŚ.

W Wielkiej Brytanii dostał honorowy tytuł "The Naval Architect of Great Britain".

W latach 1905-7 uczestniczył w Petersburgu przy budowie 350-tonowej łodzi podwodnej "Pocztowyj", napędzanej silnikiem spalinowym.

Branżą lotniczą interesował się od 1881 roku, rozpoczynając doświadczenia z płaszczyznami ślizgającymi się w powietrzu. Na podstawie pozyskanych wyników sformułował potem teorię lotu ptaka.

Rok później zorganizował obserwację zaćmienia słońca z balonu L'Astrolabe.

13 kwietnia 1885 roku zaprezentował w Petersburgu swoją teorię lotu szybowego ptaka. Odczyt powtórzył w 1887 roku we Francji. Dwa lata później opublikowano go w czasopiśmie L'Aeronaute oraz w oddzielnej broszurze.

W latach 1885-91 wydał kilka prac: "O oporze powietrza w zastosowaniu do lotu ptaków i samolotów" (1885), "Aeroplany w przyrodzie - próba nowej teorii lotu" (1887), "Ptaki jako szybowce - teoretyczne rozwiązanie kwestii szybowania ptaków" (1891).

Do artykułów tych nawiązał w 1888 roku prof. Antoni Hołowiński, w polemice na łamach "Przeglądu Technicznego".

W grudniu 1891 roku opublikował we francuskim czasopiśmie artykuł "Lotnictwo jutra". Opisał zagadnienie stateczności samolotu, formułując prawa samoczynnej równowagi samolotu.

W następnym roku ogłosił teorię obliczania śmigła. Wiele informacji na ten temat zawarł w pracach publikowanych w latach 1892, 1909, 1910 i 1920. Praca z roku 1920 "Theorie Generale de l'Helice" została nagrodzona przez Francuską Akademię Nauk.

W 1909 roku sprzedał prawa patentowe na obliczenia śmigła rosyjskiemu emigrantowi we Francji o nazwisku Rotmanoff. Produkował on potem śmigła lotnicze pod marką Normale.

Jeszcze w tym samym roku wydał dwa opracowania na temat utworzenia międzynarodowego ośrodka badawczego dla lotnictwa. W efekcie jego starań powstał pierwszy Instytut Aerodynamiczny w Saint Cyr k.Wersalu.

W latach 1909-13 prowadził badania nad równowagą płatowca. Na poczet tych badań w 1909 roku opatentował samolot Canard (w układzie "kaczki"). Jego budowę zlecił w 1912 paryskiej firmie R.Rotmanoff.

Samolot był prezentowany na IV Międzynarodowym Salonie Lotniczym na jesieni 1912 roku.

W roku 1913 dostał honorowe członkostwo "Chambre Syndicale des Industries Aeronautiques". Przez wiele lat był wiceprezesem Aeroklubu Francji.

W okresie międzywojennym obliczył i skonstruował silniczki wiatrakowe o nastawnych łopatkach i samoczynnie regulowanej prędkości obrotowej. Patent zakupiło Ministerstwo Wojny we Francji i wdrożyło rozwiązanie do użytku jako silniczki SD.

W latach 1926-29 skonstruował śmigło o zmiennym skoku. Zajmował się też problematyką turbin Francisa i Kaplana.

Przez cały czas miał kontakt z krajem. Złożył na ręce prof. Witoszyńskiego darowiznę na poczet budowy Instytutu Aerodynamicznego.

W 1928 roku został Honorowym Członkiem LOPP.

Zmarł w Paryżu 23 kwietnia 1938 roku. Tam też został pochowany.

Źródła:

• Andrzej GLASS "Polskie skrzydła", Interpress, Warszawa 1984
• Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa 1995
• Jerzy R. KONIECZNY "Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945", WKiŁ , Warszawa 1984
• Ryszard JĘDRUSIK "Pierwsze okręty podwodne Rosji", Technika Wojskowe Historia numer specjalny 04/2013