Mil Mi-4

Rosyjski śmigłowiec transportowy konstrukcji Michaiła Mila. Prace projektowe rozpoczęto w październiku 1951 roku na skutek decyzji rządu o zbudowaniu śmigłowca transportowego będącego konkurencyjną konstrukcją dla amerykańskich śmigłowców tego typu używanych w wojnie koreańskiej.

Pierwsze próby naziemne prototypu przeprowadzono już w kwietniu 1952 roku. W lecie tego samego roku wykonano pierwszy lot na pierwszej maszynie seryjnej. Lot ten zakończył się katastrofą podczas której zginął pilot z powodu uderzenia łopat wirnika głównego o kabinę pilotów.

Jeszcze tego samego roku wprowadzono do konstrukcji wirnika mechanizm umożliwiający odstrzeliwanie łopat, oraz ostatecznie uruchomiono produkcję seryjną. Naturalnie z powodu wielu błędów konstrukcyjnych równolegle z produkcją prowadzono badania nad dalszymi elementami prototypów tegoż śmigłowca.

W 1955 roku wykryto poważną wadę śmigłowca w postaci zjawiska rezonansu przyziemnego, którego pojawienie się było efektem przeprowadzenia zbyt pobieżnych badań podstawowych prototypu przed wdrożeniem go do produkcji. Ponadto narzucone od początku zbyt szybkie tempo prac (14-16 godzin dziennie) spowodowało że śmigłowiec ten miał dwie inne poważne wady w postaci zbyt słabych wytrzymałościowo łopat wirnika głównego, oraz występowania flatteru łopat wirnika głównego.

Z powodu mieszanej konstrukcji łopat wirnika, oraz dużej masy konstrukcji płatowca resurs pierwszych maszyn seryjnych wynosił zaledwie 150 godzin. W roku 1954 zwiększono podwojono liczbę godzin resursu poprzez modyfikację łopat wirnika głównego. Rok 1957 przyniósł wdrożenie do produkcji łopat wirnika ze zmienionym dźwigarem co zwiększyło resurs łopat do 600 godzin. W latach 1958-60 opracowano i wdrożono do produkcji łopaty z metalowym dźwigarem i wypełniaczem ulowym w części spływowej (resurs 1000 godzin). Począwszy od 1961 roku zaczęto stosować tylko metalowe łopaty z dźwigarem ze stopów aluminiowych (2000 godzin resursu).

Wersją podstawową była wersja Mi-4. Jednakże została szybko zastąpiona przez wersję Mi-4A mającą zwiększony resurs głównych podzespołów do 600 godzin. Wersję tę produkowano w następujących odmianach:

• transportowa,
• desantowa,
• pasażerska,
• sanitarna,
• ratownicza,
• rolnicza,
• wyposażona w pływaki.

Pierwszym polskim pilotem, który wykonał loty na śmigłowcu tego typu był Ryszard Witkowski. Śmigłowce Mi-4A (odmiana desantowa i/lub transportowa) były używane tylko i wyłącznie przez lotnictwo wojskowe. Ponadto polskie wojskowe lotnictwo morskie używało śmigłowców Mi-4 ME do wykrywania okrętów podwodnych. Śmigłowce te były wyposażone w dodatkowy element detektora zamontowany w przedniej części kadłuba oraz bombę głębinową zamocowaną na wyrzutniku znajdujacym się z tyłu kadłuba.

Mi-4 był śmigłowcem jednosilnikowym konstrukcji metalowej w układzie klasycznym jednowirnikowym ze śmigłem ogonowym. Wirnik główny czterołopatowy początkowo o konstrukcji mieszanej, a w końcowych wersjach produkcyjnych całkowicie metalowy z wypełniaczem ulowym w części spływowej. Wirnik ogonowy trójłopatowy o konstrukcji drewnianej pokrywanej laminatem. Kadłub miał konstrukcję metalową półskorupową, krytą blachą duralową. Silnik był zabudowany w przedniej części kadłuba, poniżej kabiny pilota. Belka ogonowa miała konstrukcję metalową skorupową z pracującym poszyciem. Belka końcowa miała konstrukcję metalową skorupową. Podwozie stale czterokołowe (podwozie przednie - 2 koła, główne - 2 koła). Dodatkowo do belki ogonowej była montowana płoza ogonowa. Uzbrojenie oraz wyposażenie dodatkowe było zależne od wersji i odmiany śmigłowca. Załogę śmigłowca Mi-4 stanowili dwaj piloci, strzelec (w wersji desantowej) lub pasażerowie/desant w liczbie od 6 do 12.

Inne fotografie / ilustracje:

Wersja	Mi-4
Silnik	gwiazdowy ASz-82W
Moc [KM]	1700
Średnica wirnika [m]	21,0
Długość z wirującymi wirnikami [m]	25,01
Długość (bez wirników) [m]	16,79
Masa własna (odmiana desantowa z gondolą strzelca) [kg]	5356
Masa całkowita (odmiana desantowa z gondolą strzelca) [kg]	7310
Prędkość maks. [km/h]	185
Zasięg [km]	410

Źródła:

• nn, "Wizerunek polskich skrzydeł", KAW, Poznań 1986
• Jerzy GRZEGORZEWSKI, "TBiU nr 75 Śmigłowiec Mi-4", WMON, Warszawa 1982
• Michael HEATLEY, "Helicopters", Bison Books, London 1990
• Multimedialna Encyklopedia Lotnictwa Wojskowego, Bellona, Warszawa 1998
• Ryszard Kaczkowski, "Lotnictwo w działaniach na morzu", WMON, Warszawa 1986
• Ryszard WITKOWSKI, "Wiropłaty w Polsce", WKiŁ, Warszawa 1986
• Tadeusz KRÓLIKIEWICZ "Polski samolot i barwa", WMON, Warszawa 1990
• Zbiory własne autora, Muzeum Lotnictwa Polskiego, Kraków 2000
• Zbiory własne autora, Muzeum Lotnictwa Polskiego, Kraków 2014