|
||||||||||
| Dokumentacja | Narzędzia | Techniki | Galerie | Projekty | Nowości | Linki | Prawa autorskie | ||||||||||
|
|
||||||||||
BAC Jaguar GR.1, Matchbox, skala 1:72
Historia powstaniaSamolot Sepecat Jaguar powstał na podstawie połączenia zapotrzebowania na samolot szkolno-bojowy we Francji i Wielkiej Brytanii. Francuskie siły powietrzne (Armee de l'Air) ogłosiły w 1963 r. zapotrzebowanie na samolot szkolno-bojowy ECAT. Miał rozwijać prędkość do 1,1 Ma. Oczekiwano że pierwsze egzemplarze bojowe powinny być dostępne od 1970 r., a szkolne od 1972. Odpowiedzi na ogłoszone wymagania udzieliły zakłady: Breguet Aviation, Avions Marcel Dassault, Nord Aviation, Sud Aviation i Potez. Ostatecznie wybrano projekt Br 121 firmy Breguet Aviation. Równolegle w Wielkiej Brytanii ogłoszono wymagania ASR 362 dla opracowania samolotu będącego następcą Folland Gnat T.1 i Hawker Siddeley Hunter F.6/T.7. Zlecenie wypłynęło od RAF i Royal Navy. Gotowy samolot miał osiągać prędkość 1,7 Ma, i powinien mieć możliwości wykonywania zróżnicowanych rodzajów zadań. Akceptowalny przez brytyjskie lotnictwo samolot miał być dostępny od 1974 r. Odpowiedzi udzieliły firmy Hawker Siddeley, Hunting, BAC, oraz Folland. Z racji podobieństwa obydwu wymagań, oraz utrzymywania dobrych relacji między Francją a Wielką Brytanią, zdecydowano się na podpisanie porozumienia 17 maja 1965 r. - po odbyciu rozmów pomiędzy ministrami obrony obydwu państw. Porozumienie dotyczyło wspólne budowy i produkcji samolotu szkolno-bojowego. Do projektu wybrano wstępnie propozycje firmy BAC P45 i Breguet Br 121. Do dalszego rozwoju przeznaczono projekt Br 121 dostosowany do wymogów strony brytyjskiej. Miały być stworzone dwie wersje płatowca : jednomiejscowa bojowa i dwumiejscowa szkolna, różniące się tylko przednią częścią kadłuba. Dodatkowo każda ze stron posiadała możliwość doboru własnej awioniki i uzbrojenia. Tak określone reguły dały w efekcie stworzenie czterech wersji samolotu: E - francuska szkolna, B - brytyjska szkolna, A - francuska bojowa, oraz S - brytyjska bojowa. Toczący się w Wietnamie konflikt wykazał istotne znaczenie zwrotności, a kryzys powstały na Bliskim Wschodzie wskazywał na możliwość załamania się rynku paliw. W związku z pojawiającymi się powyższymi przesłankami zrewidowano wymogi dla opracowywanego samolotu. W rezultacie zatwierdzono znowelizowane wymagania opisujące naddźwiękowy samolot bojowy oraz jego wersję szkolną. Na bazie poprzednich wymagań otwarto projekty samolotów szkolnych rozwijających prędkość poddźwiękową (BaE Hawk, oraz Alpha Jet). Dodatkowo strona francuska rozpoczęła dostosowywanie samolotu do ew. operowania z lotniskowców (tzw. wersja M). Ta wersja samolotu miała wzmocnione podwozie. W maju 1966 r. ostatecznie utworzono konsorcjum SEPECAT skupiające zainteresowane strony projektu. Strona francuska i brytyjska miały udziały po 50% każda. W BAC produkowano skrzydła, Breguet dostarczał kadłuby, podwozie było produkowane w zarówno przez zakłady francuskie jak i brytyjskie (Messier i Dowty). Silniki dostarczała każda ze stron, adekwatnie do potrzeb swojego lotnictwa (Rolls Royce RB172 / Turbomeca T260). Na życzenie strony brytyjskiej powiększono masę płatowca, oraz wprowadzono cieńszy profil skrzydła. Wynikało to z przewidywanego bardziej uniwersalnego użycia samolotu w RAF. Strona francuska planowała użycia samolotu do przełamywania obrony przeciwlotniczej oraz jako narzędzia do projekcji siły na terenie Afryki. Pełnowymiarowa makieta została ukończona w listopadzie 1966 r. Po jej akceptacji rozpoczęto budowę dwóch prototypów do prób naziemnych, oraz pozostałych do prób w locie. W międzyczasie decyzje natury biznesowej wpłynęły na przeniesienie sprzedaży na świecie na stronę brytyjską. Powodem było wykupienie firmy Breguet przez Avions Marcel Dassault, która prowadziła konkurencyjny projekt Mirage F.1. Samolot posiadał wiele luków inspekcyjnych (ponad 250), które obejmowały ok. 30 % powierzchni płatowca, w celu wykonywania obsługi w warunkach polowych. Prototypy były montowane z produkowanych w kooperacji elementów. Łącznie wyprodukowano osiem prototypów, z których dwa zostały utracone. Lista prototypów:
Produkcję seryjną rozpoczęto we Francji w wersjach A i E wraz z przyjęciem do uzbrojenia w 1972 r. W Wielkiej Brytanii przyjęto jako docelowy egzemplarz produkcyjny przebudowany prototyp S07 (pierwszy lot w docelowej konfiguracji 11.10.1972 r.). Wdrożono go do produkcji w 1973 r. pod oznaczeniem GR.1. Wersję szkolno-bojową Jaguar B wdrożono do produkcji jako T.2 i wyposażono w starsze fotele katapultowe Martin Baker Mk.4, oraz pojedyncze działko. W późniejszym okresie udoskonalano i wymieniano silniki (Wielka Brytania) oraz awionikę. Samolot w wersji ofertowej był oznaczany jako Jaguar K (lub zamiennie Jaguar International). Mógł posiadać zamontowany radar pokładowy Thomson CSF Agave. Bazując na wersji S opracowano następujące wersje eksportowe dla Ekwadoru (ES/EB), Omanu (OS/OB), oraz dla Indii (IS/IB/IM). Modyfikacje podstawowej konstrukcji były dokonywane głównie po stronie brytyjskiej. Wersja GR.1A posiadała zmienione systemy nawigacyjno-celownicze, zestaw przenoszonego uzbrojenia i system ostrzegania. Samoloty w tej konfiguracji były używane podczas działań w Zatoce Perskiej podczas operacji Pustynna Burza. W trakcie działań w Bośni i Hercegowinie na wyposażenie pokładowe wprowadzono IFF Mk.XII i już jako standard nadskrzydłowe wyrzutnie rakiet. Na jednym z egzemplarzy testowano system sterowania fly-by-wire. Egzemplarz w tej wersji oznaczono jako Jaguar ACT. Ostatecznie nie wdrożono tej wersji do produkcji, ale wyniki badań zostały wykorzystane przy budowie EFA (Eurofighter Typhoon 2000) Samoloty Jaguar trafiły także na stan jednostek lotnictwa nigeryjskiego. Umowę po obniżonej cenie na zakup wypożyczonych wcześniej przez Indie egzemplarzy podpisano w 1983 r. Linię produkcyjną w Warton zamknięto w 1986 r. Produkcja licencyjna w Indiach była kontynuowana do 1989 r. Do tego czasu zbudowano łącznie 612 egzemplarzy wszystkich wersji. Podczas kolejnych trzech lat (do 1992 r.) zbudowano ostatnie kilkadziesiąt egzemplarzy. W zestawach modelarskich egzemplarz ofertowy w pierwszej wersji eksportowej raczej nie jest spotykany. Dlatego też zdecydowałem się na pozostawienie modelu bez poprawek i wykonanie go w malowaniu i konfiguracji dla pierwszej wersji Jaguar K (International) z numerem XW563. Materiały źródłowe:
Opis budowy modeluCzęści modelu są wyprodukowane w standardzie typowym dla firmy Matchbox. W związku z tym i wyposażenie kabiny zostało zredukowane przez producenta tylko do uproszczonego fotela pilota. Jako że przez owiewkę kabiny będzie widoczny brak tablicy przyrządów, to zdecydowałem się na dodanie przynajmniej wydrukowanych na papierze elementów wyposażenia.
Wewnętrzne powierzchnie burt kabiny oczyściłem i przeszlifowałem papierem ściernym o gradacji 800 i 1200. Do poprawnego zamocowania fotela w kabinie, wkleiłem polistyrenowe pręciki o przekroju kwadratowym. Z arkusza polistyrenowego o grubości przygotowałem fragment podłogi w kabinie oraz elementy siedziska i oparcia na fotelu.
Dalej zrobiłem kolorową kserokopię kalkomanii wnętrza kabiny z zestawu produkowanego przez firmę Hasegawa. Zabezpieczyłem je warstwą lakieru bezbarwnego i po wycięciu, przykleiłem do wspomnianego arkusza polistyrenowego. Z pręcików polistyrenowych przygotowałem punkty mocowania pod wydrukowaną tablicę przyrządów i panele burtowe.
Po wyschnięciu kleju pomalowałem wnętrze na kolor Black Grey (Vallejo Model Air 71.056). Zebrałem naniesioną warstwę lakieru w miejscach planowanego klejenia za pomocą skalpela. Następnie przykleiłem przygotowaną tablicę przyrządów i panele burtowe do polistyrenowych prętów.
Cdn ...
PodsumowanieCzeka na zakończenie budowy modelu ... Lakiery
|
||||||||||
| 19.07.2023 © Modelarstwo PawłaP |
)
)
)
)
)
)
)
)